79. BM Genel Kurulu'nda Türkiye'nin ve dünyanın gündeminde neler olacak?

English Summary

The 79th UN General Assembly in New York opened on September 22 with the "Summit of the Future," amid low expectations due to the absence of key leaders like Russia's Vladimir Putin and China's Xi Jinping. The summit faces challenges such as ongoing global conflicts and the UN's perceived ineffectiveness, while debates continue over expanding permanent Security Council membership and limiting veto power. The agenda includes issues like the Israel-Palestine conflict, Ukraine war, and climate crisis, with Turkey's President Erdoğan focusing on Gaza and bilateral talks.

Converted Turkish Text

Select your Turkish level:

BM Genel Kurul görüşmeleri başladı. Bu görüşmeler New York'ta yapılıyor. Birçok ülke lideri buraya geliyor. Ama Rusya ve Çin liderleri yok.

BM Genel Sekreteri António Guterres, "Dünyada sorunlar var" diyor. Bu sorunları çözmek istiyor. Rusya, bazı konulara karşı. Mesela iklim değişikliği sorun.

ABD, bazı ülkelere BM'de daha fazla güç vermek istiyor. Hindistan, Japonya ve Almanya için destek var. Ama yeni ülkeler veto hakkı alamayacak.

Gazze, bu yılın önemli konusu. Filistin, iznini artırmak için çalışıyor. İsrail'den topraklardan çıkmasını istiyor.

Türkiye'den Cumhurbaşkanı Erdoğan konuşma yapacak. Gazze, Filistin ve başka görüşmeler yapacak. Erdoğan, New York'ta Almanya, İran ve Yunanistan liderleri ile görüşecek.

Erdoğan, BRICS zirvesine de katılacak. Bu zirve Kazan'da olacak.

Her yıl dünya liderleri, Amerika Birleşik Devletleri'nin New York şehrinde BM Genel Kurulu için toplanıyor. Bu yıl 79. kez düzenlenen toplantı, 22 Eylül'de "Geleceğin Zirvesi" ile başladı. Liderlerin konuşmalarını yaptığı oturum ise 24 Eylül'de başlayacak. Toplantıya 193 ülkeden üst düzey katılım bekleniyor.

Ancak Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin ve Çin Cumhurbaşkanı Şi Cinping gibi bazı önemli liderler katılmayacak. Bu durum, Gazze, Ukrayna ve Sudan'daki savaşlar nedeniyle beklentilerin düşük olmasına neden oluyor. Dünya genelinde birçok bölgede çatışmalar devam ediyor. BM ve Güvenlik Konseyi, bu durumu çözmekte zorlanıyor.

BM Genel Sekreteri António Guterres, "Geleceğin Zirvesi"nde sorunları çözmek için yeni bir anlaşmanın çıkmasını umuyor. Ancak, Güvenlik Konseyi'nin sorunları çözmekte zorlandığını da kabul ediyor. Rusya, "Gelecek Paktı" taslağındaki bazı maddeler için itiraz ve değişiklik önerilerinde bulundu.

Güvenlik Konseyi'nde daimi koltuk sayısının artırılması gerektiğini düşünenler artıyor. ABD, Hindistan, Japonya ve Almanya gibi ülkelere kalıcı üyelik verilmesini destekliyor. Ayrıca, iklim krizinin etkilediği Pasifik ada ülkeleri için de bir kalıcı koltuk önerisi var. Ancak, ABD yeni üyelerin veto hakkına sahip olmaması gerektiğini söylüyor.

2022 yılında değişen kurallara göre, veto hakkını kullanan ülkeler nedenini açıklamak zorunda. Ancak bu değişiklik çok etkili olmamış gibi görünüyor.

Bu yılki zirvenin önemli konularından biri Gazze. Filistin, BM Genel Kurulu'na İsrail'in işgali sonlandırmasını talep eden bir tasarı sundu ve bu tasarı 124 oyla kabul edildi. İsrail'in Filistin topraklarındaki faaliyetlerinin durdurulması isteniyor.

Ayrıca, Ukrayna Savaşı, Sudan'daki iç savaş ve Haiti'deki durum da Genel Kurul'un gündeminde. İklim krizi, küresel açlık ve yapay zeka gibi konular da dünya liderlerinin üzerinde durduğu konular arasında.

Türkiye'nin de bu toplantıda önemli bir yeri var. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Gazze krizi ve Filistin konularını gündeme getirecek. Erdoğan, Almanya, İran ve Yunanistan liderleriyle görüşecek. Ayrıca, BRICS Zirvesi'ne katılması da planlanıyor.

Her yıl dünya liderleri, ABD'nin New York kentinde Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu'nda toplanır. Bu yılki toplantı, 22 Eylül'de "Geleceğin Zirvesi" ile açıldı. Liderlerin konuşmalar yapacağı yüksek düzeyli hafta ise 24 Eylül'de başlayacak. Toplantıya, 193 ülkeden üst düzey katılım bekleniyor. Ancak, veto hakkına sahip beş ülkenin liderlerinden ikisi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, bu zirvede yer almayacak. Bu durum, Gazze, Ukrayna ve Sudan'daki savaşların etkisini artırdığı bir dönemde, zirveden fazla bir şey beklenmemesine neden oluyor. Dünyanın birçok yerinde, Mali'den Myanmar'a kadar süren çatışmalar ve BM'nin etkisiz kalması, iyimser bir tablo çizilmesini engelliyor. BM Genel Sekreteri António Guterres, "Dünyanın karşılaştığı zorluklar, bunları çözme hızımızın önünde geliyor" diye uyarıda bulundu.

Guterres, 22-23 Eylül tarihlerinde yapılacak "Geleceğin Zirvesi"nde, mevcut tıkanıklığı aşabilecek bir anlaşma çıkmasını umuyor. Ancak kendisi de Güvenlik Konseyi'nin "bir zaman tünelinde sıkışıp kaldığını" kabul ediyor. Rusya, "Gelecek Paktı" taslağındaki 135 madde için bazı çekinceler ve değişiklik önerileri sundu. Bu maddeler arasında "saldırganlığın" kötülüğü ve iklim değişikliğinin barışa tehdit oluşturması gibi konular da var.

Güvenlik Konseyi'nde, 2. Dünya Savaşı'nın galiplerinden beş daimi üyeye (ABD, Çin, Rusya, Birleşik Krallık ve Fransa) veto hakkı veriliyor. Ancak bu ülkeler arasındaki gerginlikler arttıkça veto sayısı da artıyor. 2020'den bu yana Rusya 13, ABD 6, Çin ise 5 kez veto hakkını kullanmış. Bu durum devam ederken, daha fazla ülkeye daimi koltuk verilmesini isteyenlerin sayısı artıyor. ABD, Hindistan, Japonya ve Almanya'ya daimi üyelik verilmesini destekliyor. Ayrıca, iklim krizinin etkisinde kalan Pasifik ada ülkeleri için de bir daimi koltuk oluşturulması gerektiğini söylüyor. Latin Amerika, Karayipler ve Afrika ülkeleri için de daimi üyelik destekleniyor.

Öte yandan, ABD, yeni daimi üyelerin veto hakkına sahip olmaması gerektiğini savunuyor. Bunun yerine, veto hakkının tüm ülkeler için sınırlandırılması gerektiğini düşünüyor. 2022'de değişen Genel Kurul kurallarına göre, veto kullanan ülkeler gerekçelerini açıklamak zorunda. Fakat bu değişiklik şimdilik pek etkili olmamış gibi görünüyor.

Bu yılın en önemli gündemlerinden biri Gazze. Askerî anlamda çatışma riski artarken, Filistin'in uluslararası diplomasi mücadelesi devam ediyor. 18 Eylül'de Filistin'in BM Daimi Temsilciliği, Genel Kurul'a ilk karar tasarısını sundu. İsrail'in Filistin topraklarındaki varlığını sonlandırması talep edilen tasarı, 14'e karşı 124 oyla kabul edildi. Tasarıda, İsrail'in yerleşim yerlerini sonlandırması ve işgal ettiği topraklardan çekilmesi çağrısı yapıldı. BM Genel Kurulu'nun kararları üyeler için bağlayıcı olmasa da, bu süreç birçok ülkenin Filistin'i tanımasını teşvik edebilir.

BM Genel Kurulu'nun gündeminde Ukrayna Savaşı, Sudan'daki iç savaş ve Haiti'deki durum da var. İklim krizi, küresel açlık ve yapay zeka gibi konular da dünya liderlerinin gündeminde yer alıyor.

Türkiye'nin gündeminde Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın konuşması öngörülüyor. Erdoğan, Gazze krizi, Filistin ve ikili görüşmeler üzerinde duracak. Erdoğan, New York'ta Almanya Başbakanı Olaf Scholz, İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan ve Yunanistan Başbakanı Kriyakos Miçotakis ile görüşecek. Erdoğan'ın ayrıca 22-24 Ekim'de Kazan’da yapılacak BRICS Zirvesi'ne katılması bekleniyor. Çin ve Rusya'nın başını çektiği BRICS grubu, genişleme çabalarını sürdürüyor.